door Elsbeth Etty
Romantiek is niet lieflijk
Elsbeth Etty grasduint door de stapel nieuw binnengekomen boeken en geeft haar eerste indruk.
‘Een drama met de statuur van een epos’, zo noemde Victor Hugo (1802-1885) het jaar dat het onderwerp was van zijn laatste roman, Quatrevingt-treize, ‘het jaar waarin Europa oorlog voerde tegen Frankrijk, en Frankrijk tegen Parijs. En wat is de Revolutie? Het is de zege van Frankrijk over Europa en van Parijs over Frankrijk. Vandaar de ontzaglijke reikwijdte van dat verschrikkelijke jaar, 1793, die groter was dan die van de hele rest van de eeuw.’
Dit lijkt een historisch analyse, maar de grote romanticus Hugo goot zijn poging om een morele balans op te maken van de Franse Revolutie in een spannend verhaal. 1793 leest als een avonturenroman en leent zich prima voor het scenario van een televisieserie. Of een musical natuurlijk. Hugo beschrijft de gruwelijke burgeroorlog in de Vendée en de Terreur van Robespierre zonder direct partij te kiezen voor de contrarevolutionaire witten of de uit Parijs gestuurde blauwen, die in meedogenloosheid niet voor elkaar onderdeden. Moet de menselijkheid het onderspit delven in elke revolutie?
Tatjana Daans uitstekende vertaling van Hugo’s dichterlijke beschrijvingen, theatrale dialogen en moralistische uitweidingen is aangevuld met ruim vijfhonderd noten over historische feiten en in vergetelheid geraakte details.