De mislukte staatshervorming in het Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830)
20 april 2015
14.00 uur – 17.00 uur
Universiteit Hasselt
campus Diepenbeek
Agoralaan Gebouw D
3590 Diepenbeek
Lokaal auditorium H6
Organisatie: Seniorenuniversiteit
Contactpersoon: Mevrouw Claire Prenten
Door de band genomen gaat de vaderlandse geschiedschrijving uit van wat de gezaghebbende Groningse historicus Ernst Kossmann ooit eens „de platte realiteit van de hedendaagse staatsgrenzen” noemde. Meer dan op historische analyse berust die op een in oorsprong meestal uitgevonden nationaal gevoel, dat van het heden naar het verleden terug wordt geprojecteerd.
Het is daarentegen niet de bedoeling van de gastspreker een staats-nationalistisch verhaal te houden over het Zuid-Nederlandse separatisme en de afsplitsing uit het “Koninkrijk der Nederlanden” ten tijde van koning Willem I. Toegepast op 1815-1830, zal vanuit de heel-Nederlandse historische werkelijkheid (te onderscheiden van de Groot-Nederlandse van Pieter Geyl) een aantal vragen worden beantwoord.
Zoals: in hoever was de grondwet van 1815 niet al een liberale grondwet? Autocratische interpretatie van de grondwet door Willem I? In hoever bestond er een heel-Nederlands identiteitsgevoel? Welke aanhang hadden Koning en Koninkrijk? Wat waren de “grieven” van de oppositiegroepen? Bezwaren en rol van de Heilige Stoel en van het (Franse) episcopaat? Relativiteit van de “petities”? Opinies en rol van de liberale pers in de Noord-Nederlandse en in de Zuid-Nederlandse “Afdelingen” van het Koninkrijk? Impact van de Franse Refugiés? Welke actoren en factoren leidden tot de scheiding van de twee Afdelingen?
Was de Zuid-Nederlandse afscheiding een revolutie of een machtsgreep van enigen in het Gouvernement Provisoire? Wie waren die “enigen”? Wat waren hun motieven en doelstellingen? Hadden zij een volkenrechtelijke scheiding voor ogen? Hoe deden de niet gecoördineerde optredens van de Willem I en zijn zoon de prins van Oranje in september-oktober 1830 de parlementaire procedure tot liberale staatshervorming in federale of confederale zin mislukken? In hoeverre was de scheiding een buitenlandse beslissing? Welke belangen hadden buitenlandse mogendheden om op hun gegeven toezeggingen en waarborgen terug te komen? Was er een klein-Belgisch identiteitsgevoel ? Het “na-leven” van het Orangisme na 1830?
Prof. dr. Hugo De Schepper studeerde geschiedenis aan de KU Leuven, waar hij van 1961 tot 1963 ook NFWO onderzoeksmedewerker was. Nadien was hij archivaris-paleograaf aan het Algemeen Rijksarchief in Brussel. Hij werd gewoon hoogleraar aan de Rechtenfaculteit van de Universiteit van Amsterdam (tot 1984) en vervolgens aan de Letterenfaculteit van de KU Nijmegen. Sinds 2001 is hij emeritus hoogleraar. Hij is stichtend bestuurlid en nu erelid van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis.