2015: Martinus Nijhoff Vertaalprijs
Uit het juryrapport
Hans Boland is een zeer productieve vertaler met buitengewone kwaliteiten, die een onvoorwaardelijke trouw aan de literaire kwaliteiten van de brontekst paart aan een prachtig, virtuoos Nederlands en brede kennis van achtergronden.
De Martinus Nijhoff Vertaalprijs is de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. In 1955 is de prijs ingesteld ter nagedachtenis aan de dichter en vertaler Nijhoff, lid van het bestuur van het Prins Bernhard Cultuurfonds.
2014: Poesjkin-medaille
Deze prijs werd door Boland geweigerd vanwege het feit dat hij zou worden uitgereikt door de Russische president Poetin.
2010: RusPrix Award
Op 11 juni 2010 ontving Hans Boland deze prijs vanwege zijn persoonlijke bijdrage aan de ontwikkeling van de Nederlands-Russische culturele betrekkingen op het gebied van de literatuur.
2009: Filter Vertaalprijs
Voor de meest opvallende vertaling uit het jaar 2008 voor de vertaling uit het Russisch van wat nu wel Fjodor Dostojevski’s grote terroristenroman wordt genoemd, Bjesy (Duivels) gemaakt door Hans Boland en uitgegeven door Athenaeum–Polak & Van Gennep.
Uit het juryrapport
Toegankelijkheid voor de eenentwintigste-eeuwse lezer staat bij hem voorop, zonder dat er afbreuk wordt gedaan aan het historische karakter van de tekst. Met gebruikmaking van een breed stilistisch repertoire, met een hoge graad van lexicale variatie en inzet van trefzeker idiomatisch taalgebruik, weet Boland van deze grote roman van Dostojevski een monument van levend Nederlands te maken. Slechts twee korte, willekeurige voorbeelden moeten volstaan om de stilistische rijkdom van de tekst te tonen, de vermenging van archaïsmen en hedendaags idioom zonder dat er van een stijlbreuk sprake is, en de gedurfde keuzes op cultuurspecifiek gebied:
Het leek een toevallig samenraapseltje dat die avond bijeen was gekomen bij Virginski. Het waren bijna allemaal mannen. Er stonden geen hapjes klaar en er waren geen kaarttafels neergezet. Midden in de ruime zitkamer met het bijna antiek aandoende lichtblauwe behang waren twee tafels aan elkaar geschoven waar een groot, niet al te proper laken overheen lag. Daarop stonden twee dampende samowars, een reusachtig dienblad met vijfentwintig theeglazen en een mand stokbrood in dunne sneetjes, zoals te doen gebruikelijk op kostscholen voor adellijke jongens en meisjes. (375)
Ik deed de deur tussen de twee kamers dicht, voor het eerst sinds lang, en begon de liefde te bedrijven met Nina. Zij vertrok helemaal blij en gelukkig. Ik liep een eindje met haar op en bleef twee dagen weg uit de Erwtenstraat. Het hing me allemaal de keel uit. (423)
De uitgave is voorbeeldig. De voetnoten die de vertaler verschaft zijn verhelderend en nergens opdringerig. In het uiterst interessante en prikkelende nawoord presenteert Boland zijn vertaalpoëtica en verantwoordt hij zijn vertaalkeuzes. Ook in dit nawoord is ‘durf’ een belangrijk concept:"Het allerbelangrijkste voor een literaire vertaling is naar mijn stellige overtuiging de vrijheid die een vertaler moet durven nemen." Waarbij als nuancering wordt gegeven: “'vrij vertalen' is natuurlijk iets geheel anders dan 'van de tekst afwijken'".
In het satellietboekje Zeer Russisch zeer. Over Dostojevski’s Duivels (verschenen bij uitgeverij Triade), door Boland zelf een ‘apologie’ van zijn vertaling genoemd, stelt hij zich polemisch op: "De vertaler moet eerst en vooral vertalen wat er níét staat, dan komt alles wat er staat vanzelf in de vertaling terecht. Want het is de context waar alles om draait, en die context is in principe onbegrensd. Hoe vrijer de vertaling zich daarin beweegt, hoe preciezer de vertaling kan worden."
De durf van de vertaler en zijn beheersing van het Nederlands hebben een werk opgeleverd dat voor de Nederlandse literatuur een grote verrijking vormt.
En dat geldt natuurlijk voor alle vertalingen van Hans Boland!
2003: Aleida Schot-prijs
Voor zijn vertalingen van Russische poëzie, in het bijzonder voor de bundel Vroege lyriek van Alexandr Poesjkin. Tweejaarlijkse prijs, in 1981 ingesteld door de Aleida Schot-stichting, die daarmee uitvoering geeft aan de wens van Aleida Schot (1900-1969) zoals in haar testament is vastgelegd. De prijs wordt toegekend voor literaire vertalingen uit een van de Slavische talen in het Nederlands.